“Tôi đi học” là một trong các tác phẩm tiêu biểu của tác giả Thanh Thịnh. Hiện tác phẩm này đã được in ấn trong Ngữ Văn lớp 8. Nhằm giúp cho các bạn học sinh có thể hiểu rõ hơn về tác phẩm và tác giả này chúng tôi xin chia sẻ bài viết dưới đây!
Giới thiệu về tác phẩm Tôi Đi Học
Xuất xứ
Tác phẩm Tôi đi học chính là truyền ngắn xuất sắc nhất của tác giả Thanh Thịnh. Truyện ngắn này lần đầu tiên được in trong tập “Quê mẹ” và đã xuất bản vào năm 1941.
Bố cục
Về cơ bản có thể chia truyện ngắn thành 3 phần, đó là:
- Phần 1: Từ đầu -> “ngang trên ngọn núi”: Nội dung của phần này nói lên tâm trạng của nhân vật chính – “Tôi” trên con đường tới trường
- Phần 2: Tiếp -> “được nghỉ cả ngày”: Tác giả miêu tả lại những cảm nhận của nhân vật “Tôi” khi ở sân trường
- Phần 3: Còn lại: Nói lên những cảm nhận của nhân vật “Tôi” trong lớp học lần đầu tiên
Thể loại
Đây là một tác phẩm truyện ngắn tiêu biểu và được viết dựa trên phương thức biểu đạt tự sự, miêu tả kết hợp biểu cảm.
Giá trị nội dung
Tác phẩm kể lại một kỷ niệm về ngày đầu tiên tới trường thông qua chính hồi ức của tác giả. Đây là một kỷ niệm trong quá khứ đầy trong sáng mà bất kỳ đứa trẻ nào cũng đều trải qua. Dưới ngòi bút của Thanh Thịnh, kỷ niệm ấy hiện lên đầy chân thực, tinh tế và sống động.
Giá trị nghệ thuật
- Truyện ngắn được viết theo bố cục dòng hồi tưởng với những cảm nghĩ chân thực của nhân vật “Tôi” và diễn ra một cách liền mạch theo trình tự thời gian.
- Trong truyện tác giả đã khéo léo đan xen yếu tố tự sự, miêu tả và biểu cảm.
- Đưa vào nghệ thuật so sánh để giúp nâng cao hiệu quả diễn đạt. Ngoài ra, còn linh hoạt kết hợp các từ láy, tính từ, động từ giàu hình ảnh, tái hiện câu chuyện một cách sinh động.
- Tác giả Thanh Thịnh đã sử dụng các ngôn ngữ hình ảnh trong sáng, gần gũi, nhẹ nhàng lại giàu chất thơ, phù hợp để miêu tả lại một kỷ niệm rất đời thường của một đứa trẻ rụt rè, ngây thơ trong buổi đầu tựu trường.
Tác giả Thanh Thịnh
Tác giả Thanh Thịnh sinh năm 1911 – 1988, có tên khai sinh là Trần Văn Ninh. Ông quê ở xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngoại ô thành phố Huế.
Cuộc đời, sự nghiệp sáng tác
- Năm 1936, tập thơ “Hận chiến trường”” của tác giả Thanh Thịnh được xuất bản
- Năm 1941, 2 bài thơ “Mòn mỏi” và “Tơ trời với tơ lòng” của ông đã được Hoài Thanh – Hoài Chân giới thiệu trong Thi nhân Việt Nam (1942)
- Năm 1945, Thanh Thịnh tham gia phụ trách tạp chí Văn nghệ quân đội, sau đó được bầu lên làm chức Chủ nhiệm
- Năm 2007, nhận được giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật
- Các tác phẩm tiêu biểu của tác giả Thanh Thịnh: Những giọt nước biển, Ngậm ngải tìm trầm, Quê mẹ,…
Phong cách sáng tác
- Thông qua các tác phẩm của Thanh Thịnh có thể thấy phong cách sáng tác của ông đều rất êm dịu, gần gũi, đằm thắm và chứa chan tình cảm
Tóm tắt nội dung
Mỗi năm, cứ vào dịp cuối thu thì tác giả lại bất chợt nhớ tới những kỷ niệm của ngày đầu tiên đi học của mình. Ông – nhân vật “Tôi” được mẹ đưa tới trường. Trên con đường tới trường ấy, trong lòng “Tôi” tràn đầy cảm giác mới lạ, tò mò: Hôm nay tôi đi. “Tôi” bất giác muốn được tự mình cầm bút, thước, thấy đám bạn ở đằng xa làm những trò quậy phá, rong chơi.
Khi tới trường, “Tôi” quan sát thấy những người bạn của mình cũng giống như những chú chim non. Họ tỏ ra vô cùng bỡ ngỡ thông qua những hành động, cử chỉ của bản thân. Những hành động, cử chỉ ấy gần như trở nên thừa thãi.
Và khi thầy Đốc trường Mỹ Lí tiến hành điểm danh để cho học sinh xếp hàng vào lớp thì ai cũng đều tỏ ra lo âu, hồi hộp và chẳng biết mình cần phải làm gì. Tuy nhiên, sau những câu nói của thầy thì mọi thứ đều ổn và lớp học cũng được bắt đầu với dòng chữ bằng phấn trắng trên nền bảng đen do thầy viết, đó là bài tập viết: Tôi đi học!
Phân tích tác phẩm Tôi đi học
Cảm nhận của nhân vật khi cùng mẹ tới trường
Hoàn cảnh nảy sinh cảm xúc
- Thời gian: Vào những ngày cuối thu
- Quang cảnh:
- Lá cây rụng nhiều, trên bầu trời xuất hiện những đám mây bàng bạc
- Các em nhỏ rụt rè nắm tay cùng mẹ đi tới trường
Tâm trạng: Náo nức, tưng bừng, rộn rã, mơn man – một loạt các từ láy được sử dụng để miêu tả một cách sinh động cảm xúc của nhân vật “Tôi” trong ngày tựu trường và gia tăng giá trị biểu cảm .
Cảm nhận của nhân vật
- Vẫn là khung cảnh, con đường quen thuộc nhưng lần này nhân vật “Tôi” lại cảm thấy thật mới lạ
- “Tôi” cảm thấy như trong lòng đã có sự thay đổi, thấy bản thân mình như đã lớn hơn và có sự nhận thức nghiêm túc, trưởng thành hơn
- “Tôi” trong bộ quần áo mới cảm thấy trang trọng và đứng đắn hơn: Ghì chặt sách vở, tự mình cầm bút, thước
Những cảm nhận của nhân vật được tác giả Thanh Thịnh sử dụng từ ngữ gợi tả, lời văn mang đậm chất thơ cùng những hình ảnh so sánh thơ mộng nhưng rất chân thực.
Qua đó độc giả có thể dễ dàng nhận thấy được tâm trạng đầy háo hức, hăm hổ trong buổi đầu cùng mẹ đi tựu trường của nhân vật “Tôi”.
Cảm nhận của nhân vật khi ở sân trường
Khi đứng giữa sân trường
- Sân trường: Khung cảnh ở sân trường đông đúc, dày đặc những đứa trẻ đang trong độ tuổi bắt đầu đi học với quần áo sạch sẽ, gương mặt vui tươi, ngây thơ, trong sáng. Tất cả đã mở ra một không khí đầy vui vẻ, một ngôi trường trang nghiêm nhưng rất sống động
- Cảm giác: Lo lắng, sợ hãi vẩn vơ, bỡ ngỡ trước hoàn cảnh mới lạ nên đứng nép bên cha mẹ, người thân, thầm mong được như những học trò cũ
Qua “Tôi đi học”, tác giả Thanh Thịnh đã tái hiện được tâm trạng ngại ngùng, bẽn lẽn và lo sợ của những đứa trẻ ngây thơ, trong sáng trong buổi tựu trường đầu tiên. Đó cũng là một thế giới mới – thế giới của tri thức mà lần đầu trẻ thơ được tiếp xúc.
Khi xếp hàng vào lớp
- Tâm trạng hồi hộp, lo lắng, tim như ngừng đập, lúng túng không biết phải làm sao, chỉ có thể đứng nép bên mẹ
- Khi sắp phải rời vòng tay mẹ cảm thấy “chơ vơ”, lo sợ và bắt đầu nức nở khóc để thể hiện tâm trạng của mình
Các cung bậc cảm xúc đã được tác giả tái hiện rất chân thực, sống động và rõ ràng, có sự biến chuyển theo diễn biến của hoàn cảnh.
Cảm nhận của nhân vật khi vào lớp
Trong lớp
- Xuất hiện mùi hương lạ
- Mọi thứ đều trở nên vô cùng mới lạ nhưng cũng thú vị và hay ho
- Nhận bàn ghế là vật sở hữu riêng
- Sinh ra cảm giác quyến luyến với bạn mới
Ngoài cửa sổ
- Chim hót và bay liệng giữa bầu trời,… bao nhiêu kỷ niệm lại ùa về
Đó là những cảm nhận trong sáng, vừa đáng nhớ lại vừa đáng để trân trọng: Vừa xa lạ nhưng cũng gần gũi, vừa ngỡ ngàng nhưng lại tự tin.
Đây chính là dấu hiệu của sự trưởng thành về nhận thức và tình cảm.
Cảm nhận về thái độ của người lớn
- Phụ huynh: Cũng hồi hộp như các con trong ngày đầu tựu trường và cố gắng chuẩn bị cho con thật chu đáo, đầy đủ
- Thầy giáo: Vui vẻ, nhiệt tình đón tiếp các em với tình yêu thương đong đầy
- Ông đốc: Vừa từ tốn, hiền lành lại bao dung
=> Thể hiện rõ được tấm lòng cũng như trách nhiệm của gia đình, nhà trường đối với thế hệ mầm non tương lai của đất nước. Đồng thời mang tới một môi trường học tập, giáo dục thân thiện, trở thành nguồn nuôi dưỡng tâm hồn, ước mơ cho các em.
Tôi đi học – Kỉ niệm mơn man buổi tựu trường
Sau khi đọc tác phẩm Tôi đi học chắc hẳn rằng ai trong chúng ta cũng đều nhớ lại buổi tựu trường đầu tiên của mình. Đó là vào một buổi sáng sớm những ngày cuối thu mang theo một tâm trạng vừa háo hức, mong chờ nhưng cũng đầy hồi hộp, lo lắng. Mang trên vai chiếc cặp sách nhỏ với những đồ dùng học tập mới, được chuẩn bị đầy đủ cùng cha mẹ đi tới trường. Nơi ấy, gặp được bạn bè mới, thầy cô mới, được sống trong một không gian mới và bắt đầu tiếp thu những tri thức mới đầu tiên. Mặc dù mọi thứ đều thật xa lạ nhưng cũng vô cùng đáng mong chờ.
Tất cả những cảm xúc này đều đã được tác giả Thanh Thịnh tái hiện lại một cách chi tiết, đầy đủ và sống động thông qua lời kể của nhân vật “Tôi” trong tác phẩm Tôi đi học của mình.
Nội dung tác phẩm tôi đi học – Thanh Thịnh
Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm hoang mang của buổi tựu trường.
Tôi không thể nào quên được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã.
Buổi sáng mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên tôi thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học.
Tôi không lội qua sông thả diều như thằng Quí và không ra đồng nô hò như thằng Sơn nữa.
Trong chiếc áo vải dù đen dài tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn.
Dọc đường tôi thấy mấy cậu nhỏ trạc bằng tôi, áo quần tươm tất, nhí nhảnh gọi tên nhau hay trao sách vở cho nhau xem mà tôi thèm. Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng. Tôi bặm tay ghì thật chặt, nhưng một quyển vở cũng chìa ra và chênh đầu chúi xuống đất. Tôi xóc lên và nắm lại cẩn thận. Mấy cậu đi trước sách vở thiệt nhiều lại kèm cả bút thước nữa. Nhưng mấy cậu không để lộ vẻ khó khăn gì hết.
Tôi muốn thử sức mình nên nhìn mẹ tôi:
– Mẹ đưa bút thước cho con cầm.
Mẹ tôi cúi đầu nhìn tôi với cặp mắt thật âu yếm:
– Thôi để mẹ nắm cũng được.
Tôi có ngay cái ý kiến vừa non nớt vừa ngây thơ này: chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước. Ý nghĩ thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi.
Trước sân trường làng Mỹ Lý đầy đặc cả người. Người nào áo quần cũng sạch sẽ, gương mặt cũng vui tươi và sáng sủa.
Trước đó mấy hôm, lúc đi ngang làng Hòa An bẫy chim quyên với thằng Minh, tôi có ghé trường một lần.
Lần ấy trường đối với tôi là một nơi xa lạ. Tôi đi chung quanh các lớp để nhìn qua cửa kính mấy bản đồ treo trên tường. Tôi không có cảm tưởng gì khác là nhà trường cao ráo sạch sẽ hơn các nhà trong làng.
Nhưng lần này lại khác. Trước mặt tôi, trường Mỹ Lý vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình Hòa Ấp. Sân nó rộng, mình nó cao hơn những buổi trưa hè đầy vắng lặng. Lòng tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ. Cũng như tôi, mấy cậu học trò mới bở ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nữa hay dám đi từng bước nhẹ. Họ như con chim con đứng trên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ. Họ thèm vụng và ước ao thầm được như những học trò cũ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ.
Sau một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi, mấy người học trò cũ đến sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp. Chung quanh những cậu bé vụng về lúng túng như tôi cả. Các cậu không đi. Các cậu chỉ theo sức mạnh kéo dìu các cậu tới trước. Nói các cậu không đứng lại càng đúng hơn nữa. Vì hai chân các cậu cứ dềnh dàng mãi. Hết co lên một chân, các cậu lại duỗi mạnh như đá một quả banh tưởng tượng. Chính lúc này toàn thân các cậu cũng đang run run theo nhịp bước rộn ràng trong các lớp.
Ông đốc trường Mỹ Lý cho gọi mấy cậu học trò mới đứng lên trước lớp ba. Trường làng nhỏ nên không có phòng riêng của ông đốc. Trong lúc ông đọc tên từng người, tôi cảm thấy như quả tim tôi ngừng đập. Tôi quên cả mẹ tôi đang đứng sau tôi. Nghe gọi đến tên, tôi tự nhiên giật mình và lúng túng. Sau khi đọc xong mấy mươi tên đã viết sẵn trên mảnh giấy lớn, ông đốc nhìn chúng tôi nói sẽ:
– Thế là các em đã vào lớp năm. Các em phải cố gắng học để thầy mẹ được vui lòng, và để thầy dạy chúng em được sung sướng. Các em đã nghe chưa ? (Các em đều nghe nhưng không em nào dám trả lời. Cũng may đã có tiếng dạ rang của phụ huynh đáp lại.)
Ông đốc nhìn chúng tôi với cặp mắt hiền từ và cảm động. Mấy cậu học trò lớp ba cũng đua nhau quay đầu nhìn ra. Và ngoài đường cũng có mấy người đứng dừng lại để nhìn vào. Trong những phút giây này chúng tôi được người ta ngắm nhìn nhiều hơn hết. Vì vậy đã lúng túng chúng tôi càng lúng túng hơn.
Ông đốc lấy cặp kính trắng xuống rồi nói:
– Thôi, các em đứng đây sắp hàng để vào lớp học.
Tôi cảm thấy sau lưng tôi có một bàn tay dịu dàng đẩy tôi tới trước. Nhưng người tôi lúc ấy tự nhiên thấy nặng nề một cách lạ. Không giữ được chéo áo hay cáng tay của người thân, vài ba cậu đã từ từ bước lên đứng dưới hiên lớp. Các cậu lủng lẻo nhìn ra sân, nơi mà những người thân đang nhìn các cậu với cặp mắt lưu luyến. Một cậu đứng đầu ôm mặt khóc. Tôi bất giác quay lưng lại rồi dúi đầu vào lòng mẹ tôi nức nở khóc theo. Tôi nghe sau lưng tôi, trong đám học trò mới, vài tiếng thút thít đang ngập ngừng trong cổ.
Một bàn tay quen nhẹ vuốt mái tóc tôi.
Ông đốc nhẫn nại chờ chúng tôi.
– Các em đừng khóc. Trưa này các em được về nhà cơ mà. Và ngày mai các em lại được nghỉ cả ngày nữa.
Sau khi thấy hai mươi tám cậu học trò sắp hàng đều đặn dưới hiên trường, ông đốc liền ra dấu cho chúng tôi vào lớp năm. Một thầy trẻ tuổi, gương mặt hiền từ, đang đón chúng tôi vào cửa lớp. Trong thời thơ ấu tôi chưa bao giờ xa mẹ tôi như lần này. Tôi cũng lấy làm lạ vì có những hôm đi chơi suốt cả ngày với chúng bạn ở đồng làng lệ Xá, lòng tôi vẫn không cảm thấy xa nhà hay xa mẹ tôi chút nào hết.
Một mùi hương lạ xông lên trong lớp. Trông hình gì treo trên tường tôi cũng thấy lạ và hay hay. Tôi nhìn bàn ghế chỗ tôi ngồi rất cẩn thận rồi tự nhiên nhận là vật riêng của mình. Tôi nhìn người bạn tí hon ngồi bên tôi, một người bạn tôi chưa hề biết, nhưng lòng tôi vẫn không cảm thấy sự xa lạ chút nào. Sự quyến luyến ấy tự nhiên và bất ngờ quá đến tôi cũng không dám tin là có thật. Một con chim con liệng đến đứng trên bờ cửa sổ, hót mấy tiếng rụt rè rồi vỗ cánh bay cao.
Tôi đưa mắt thèm thuồng nhìn theo cánh chim. Một kỷ niệm cũ đi bẫy chim giữa cánh đồng lúa bay trên bờ sông Viêm sống lại đầy dẫy trong trí tôi.
Nhưng những tiếng phấn của thầy tôi gạch mạnh trên bảng đen đã đưa tôi về cảnh thật.
Tôi vòng tay lên bàn chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm bẩm đọc:
Bài tập viết: Tôi đi học!
Link Download tác phẩm tôi đi học: https://sachcuatoi.com/wp-content/uploads/2022/10/Tac-pham-Toi-Di-Hoc-Thanh-Tinh.pdf
Lời kết
Trên đây là những phân tích về tác phẩm Tôi đi học của tác giả Thanh Thịnh. Hiện tác phẩm đã được in trong Ngữ văn lớp 8 và trở thành một trong những tác phẩm tiêu biểu, quen thuộc với nhiều thế hệ học trò.